Consultatie screeningsrapport: Vinden jullie deze voorbeelden ook belangrijk?

Het Zorginstituut ging bekijken of mensen met een beperking goede zorg krijgen. De eerste resultaten staan nu in een concept-screeningsrapport. Wij vroegen betrokken partijen om te reageren op onze keuze van onderwerpen. Reageren kan tot eind oktober. 

 

Zorginstituut Nederland houdt in de gaten dat iedereen in Nederland zorg krijgt, die goed is. Niet te veel, niet te weinig en niet onnodig duur. Dit noemen wij ‘zinnige zorg’. Dat doen we ook voor de gehandicaptenzorg. Wij ontdekten twee voorbeelden die we meer aandacht willen geven.

1. De zorg voor probleemgedrag van mensen met een verstandelijke beperking.
2. De zorg voor gezondheidsproblemen van mensen met een licht verstandelijke beperking.

Het Zorginstituut vraagt aan de mensen waar we mee gepraat hebben, of zij het eens zijn met onze keuze voor de twee voorbeelden. Dan gaan we de twee voorbeelden verder onderzoeken. En we gaan weer met elkaar praten. Om afspraken te maken die de zorg verbeteren.

Waarom we deze voorbeelden kiezen

Mensen met een beperking kunnen niet altijd goed zeggen wat zij voelen of denken. Daarom worden zij soms verdrietig of boos. Dat is hun manier om te zeggen ‘Ik heb hulp nodig!’ Mensen met probleemgedrag hebben daar veel pijn en last van. Ook voor hun familie en begeleiders is dit niet gemakkelijk. We kwamen erachter dat veel mensen deze problemen hebben. Daarom gaan we uitzoeken wat er nog beter zou kunnen.

 

Mensen met een licht verstandelijke beperking hebben vaker last van ziektes. Ook hebben zij vaker last van onrust in hun hoofd. Zij kunnen moeilijk zeggen waar ze last van hebben. En dan weet de dokter niet altijd wat het beste is. Iedereen heeft recht op goede zorg. Daarom gaan we uitzoeken hoe we ze beter kunnen helpen.

 

Zo deden we ons onderzoek

Wij hebben veel gelezen en gepraat over de zorg voor mensen met een beperking.

We hebben allerlei informatie bij elkaar gezocht. En wij hebben gepraat met:

• mensen met een beperking en hun familie
• begeleiders, gedragsdeskundigen, verpleegkundigen en dokters
• wijze mensen die in het hele land kijken hoe het gaat in de gehandicaptenzorg
• bazen van zorginstellingen
• medewerkers van de verzekering, die hulp en advies over de zorg geven.

We kregen veel goede dingen te horen. En voorbeelden over dat de zorg beter kan. Daarover hebben we nagedacht en gepraat. We hebben ook gekeken wat goede zorg is volgens de regels. Mensen die in de zorg werken, hebben daar afspraken over gemaakt. We hebben gekeken of zij zich aan die regels houden. Dat is niet altijd zo. Nu kunnen we zien wat beter kan.

 

Wij vragen aan u

Het concept screeningsrapport vindt u op de website van het Zorginstituut.
Bent u het eens met onze keuze voor de twee voorbeelden?
Waarom bent u er wel of niet mee eens?

 

Laat het ons voor eind oktober weten.

Reageer onder deze blog of mail naar zzghz@zinl.nl  

Wat heeft prioriteit in de gehandicaptenzorg?

Tijdens onze screening van de gehandicaptenzorg, op zoek naar mogelijkheden voor verbetering, waren alle partijen het over 1 onderwerp unaniem eens. De huisartsenzorg voor mensen met een licht verstandelijke beperking. Dat is echt het belangrijkst. Daar valt zo veel te verbeteren. Maar….

Waar is de huisarts gebleven?

Een huisarts krijgt op allerlei manieren met LVB te maken. Onderzoek wijst uit dat 64% van de huisartsen nu al knelpunten ervaart in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking. En de druk neemt ook toe. Steeds meer mensen met een verstandelijke beperking wonen zelfstandig. Veel huisartsen voorzien dan ook problemen als ze meer mensen met een verstandelijke beperking in hun praktijk krijgen. Genoeg aanleiding dus voor al de verschillende signalen die we opvingen, en tal van mogelijkheden voor verbetering. Waarom onderzoeken we dan het hele zorgpad dat mensen met LVB en een gezondheidsprobleem doorlopen. Waarom geen focus op de huisarts?

Zicht op verbetering

In de verdiepingsfase onderzoeken we hoe we tot concrete verbeterplannen komen. De huisarts is onderdeel van het zorgpad dat de cliënt doorloopt en afhankelijk van ketenpartners. In ons verkennend onderzoek zagen we mogelijke verbetering voor het hele zorgtraject van mensen met een LVB en een gezondheidsprobleem. Hoe gaan zorgverleners in het ziekenhuis bijvoorbeeld om met iemand met een LVB? Daarom stellen we het traject dat de cliënt doorloopt centraal. In de verdieping kijken we naar het hele zorgpad en nemen we de contacten tussen huisarts en andere zorgverleners natuurlijk mee. We beginnen de verdieping met een brede blik.


Het Team 'Zinnige Gehandicaptenzorg'
Reageer onder deze blog of mail naar zzghz@zinl.nl

Wat is belangrijk in de gehandicaptenzorg?

Alles is belangrijk als je er zelf mee te maken hebt. Hoe maak je keuzes voor anderen? Voor die vraag stonden we bij de selectie van onze verdiepingsonderwerpen.

Korte update

Waar waren we gebleven? Op 27 maart kozen de partijen in de gehandicaptenzorg een top 3. De 3 onderwerpen met de meeste potentie voor verbetering van de gehandicaptenzorg. Sindsdien hebben we de top 3 nog eens goed bekeken.

Afwegingen

Welke mogelijkheden voor verbetering zijn er, en hoe urgent is die verbetering? Dat blijven lastige vragen om in kaart te brengen. De keuze is grotendeels gebaseerd op de resultaten die we verwachten. Het gaat om grotere doelgroepen waarbij we de ziektelast kunnen verminderen en betere kwaliteit van leven hopen te realiseren tegen lagere kosten. Uiteindelijk kozen we voor: ‘Huisartsenzorg voor cliënten met een licht verstandelijke beperking (LVB)’ en ‘Moeilijk verstaanbaar gedrag bij cliënten met (E)VB’. Dat zegt niets over de invloed van een onderwerp op 1 persoon. Er zijn natuurlijk vaak grote individuele verschillen.

Mogelijke verbeteracties

Het verdiepend onderzoek dat we starten, richt zich op de mogelijke verbeteracties. Verbeteringen voor de praktijk en dus voor cliënten. Deze verbeteracties verwerken we in een verbetersignalement. Voor beide onderwerpen gaven stakeholders aan dat betere begeleiding en zorg voor deze groepen cliënten positief is voor het leven van de cliënt en voor zijn omgeving. Het gaat daarbij om betere communicatie tussen huisarts en de cliënt met LVB, maar bijvoorbeeld ook om betere samenwerking tussenhuisarts, apotheker en arts verstandelijk gehandicapten. En het gaat om beter kunnen reageren op moeilijk verstaanbaar gedrag van een cliënt.

Afgevallen, maar niet verloren

Op het laatst viel er dus 1 onderwerp af. Dat betrof de cliënten met NAH. Dus dan lijkt het alsof er voor cliënten met NAH Zinnige verbeteracties uitblijven. Niets is minder waar. Cliënten, professionals en wetenschappers hebben al veel programma’s om de zorg voor mensen met NAH te verbeteren. De signalen en de mogelijke verbeteracties die uit het verdiepingsonderzoek voortkomen, staan ook niet op zichzelf De kans is groot dat de bevindingen uit onze verdiepingsonderzoeken en de verbetersignalementen ook bredere toepassing kunnen krijgen. Dat geldt natuurlijk ook de vele andere signalen die we kregen.

Laat het ons weten

‘Zinnige Gehandicaptenzorg’ hoort graag uw verhalen uit de praktijk. Laat ons weten wat uw ervaringen zijn. Zeker praktijkvoorbeelden op het gebied van de twee gekozen onderwerpen: huisartsenzorg voor cliënten met LVB en moeilijk verstaanbaar gedrag bij cliënten met VB lezen en horen wij graag.
Het team ‘Zinnige Gehandicaptenzorg’ stelt uw reacties zeer op prijs.


Het Team 'Zinnige Gehandicaptenzorg'


Reageer onder deze blog of mail naar zzghz@zinl.nl

Wat de gehandicaptenzorg eerst wil verbeteren

Van 250 signalen naar 40, naar 18,  ...

Waar kan de gehandicaptenzorg nog beter? We vroegen het aan de sector. Het 'veld' kwam met honderden signalen. Met de sector brachten we die stapsgewijs terug tot 10 mogelijke verbeterpunten. Maar welke hiervan moeten we als eerste aanpakken? Medicijngebruik? Overgewicht? Diagnostiek? Of toch omgaan met moeilijk begrepen gedrag?

Zinnige zorg bril

Dit was onderwerp van discussie 27 maart, op een bijeenkomst met cliëntenvertegenwoordigers, professionals, bestuurders, en beleidsmedewerkers uit de sector. Ieder droeg vanuit zijn eigen positie bij. Ze keken door de Zinnige Zorg bril naar de onderwerpen en stelden elkaar de volgende vragen:

• Worden de richtlijnen onvoldoende gevolgd?
• Worden wetenschappelijke inzichten niet goed gebruikt?
• Zijn er grote verschillen tussen de ene locatie/aanbieder of de andere locatie/aanbieder?
• Worden de cliënten niet goed gehoord?
• Sluit de zorg tussen instellingen niet goed op elkaar aan?

Twee van de aanwezigen brachten vanuit hun eigen ervaring, als vader van een gehandicapt kind, een heel concrete vraag naar voren: waar hebben onze kinderen last van? Wat zouden zij graag verbeterd willen zien?

Sector prioriteert 3 verbetersignalen

Er werd flink gediscussieerd. De ‘Zinnige Zorg’ methode werd goed opgepakt. Men keek ook naar punten waar het Zorginstituut iets zou kunnen betekenen: zichtbaar maken wat er aan de hand is en het stimuleren van verbeteringen. Aan het eind gaven de deelnemers aan welke zorgonderwerpen zij als eerste met Zinnige Zorg aangepakt wilden zien. De top drie:

1. Huisartsenzorg voor mensen met een licht verstandelijke beperking
   Mensen met een licht verstandelijke beperking kunnen hun klachten moeilijk duidelijk maken aan de huisarts. Aan de andere kant hebben huisartsen moeite om een verstandelijke beperking te herkennen, te verwijzen en te behandelen. De communicatie tussen huisarts en cliënt verloopt niet goed, de cliënt begrijpt de informatie niet goed en de consulttijd is te kort
2. Omgaan met Moeilijk begrepen gedrag in een instelling
   Vaak wordt de oorzaak van moeilijk begrepen gedrag niet herkend waardoor het zorgproces niet optimaal verloopt. 
3. Nazorg bij niet aangeboren hersenletsel (NAH).
   Cliënten met NAH krijgen na hun revalidatie niet altijd de goede zorg, omdat zij onvoldoende in het vizier zijn van de huisarts, centrale zorgverlener en/of zorgorganisaties of (een deel van) het (na)zorgtraject ontbreekt. Hun zorgvraag is moeilijk vast te stellen, doordat zij extreem gevoelig voor prikkels kunnen zijn en psychische en gedragsproblemen kunnen hebben.
   

Screeningsrapport

De top 3 en andere uitkomsten uit deze bijeenkomst neemt het Zorginstituut mee bij de keuze voor onderwerpen die we met verdiepend onderzoek verder oppakken. Dit verwerken we in het screeningsrapport dat vóór deze zomer uitkomt.

Team ‘Zinnige Gehandicaptenzorg’

Cliëntgerichte signalen

‘Cliëntenperspectief’ en ‘de cliënt centraal’ mogen geen loze kreten zijn. Daarom organiseerde het team Zinnige Gehandicaptenzorg gesprekken met cliëntorganisaties Ieder(in), Per Saldo en LSR. Wat vinden zij van de verbetersignalen die wij in de praktijk hebben opgehaald? Wat vinden zij dat verder onderzoek verdient?

Zinnige Gehandicaptenzorg

In de gesprekken lichten we de Zinnige Zorg-methode toe. We erkenden dat signalen in de cure in vergelijking met de care vaak concreter zijn. Een signaal over ‘Hernia’ bijvoorbeeld is concreter te beschrijven dan het signaal ‘Moeilijk Verstaanbaar Gedrag’. Een heldere beschrijving van het signaal vereenvoudigt de aanpak via de Zinnige Zorg-methode.

Cliëntgericht beschrijven

De cliëntorganisaties gaven ons mee dat we de signalen die we hadden opgehaald meer vanuit het cliëntperspectief konden verwoorden.
Dat betekent bijvoorbeeld dat we het signaal ‘Mondzorg’ niet meer beschrijven als ‘Cliënten kunnen problemen met hun gebit en/of mond krijgen, waar als gevolg van de verstandelijk beperking vaak niet adequaat op wordt gereageerd’. Maar als: ’Mensen met een beperking die problemen met hun gebit en/of mond ervaren, worden niet tijdig of als zodanig herkend (pijn, last, gevoeligheid)’. Als de ervaringen van cliënten meer centraal staan, kunnen ze beter worden gewogen, aldus de cliëntorganisaties.

Aanvullingen

De cliëntorganisatie herkenden het signaal, dat cliënten met een lichamelijke beperking niet zelf de regie hebben over het tijdstip waarop zij zorg thuis ontvangen. Maar niet alleen het cliëntperspectief is belangrijk. De relatie tussen cliënt en zorgverlener is minstens zo belangrijk. Het gaat om bejegening.
Het signaal ‘Passende Zorg’, dat de cliënt geen vraaggerichte- maar aanbodgerichte zorg krijgt, zou bovenaan de lijst met signalen moeten staan. Eigenlijk vallen alle andere signalen daaronder. Zorg moet toch altijd aansluiten bij de zorgbehoefte van de cliënt.

Deze reacties en adviezen van de cliëntorganisaties gebruiken we om de signalen nog beter te omschrijven en te beoordelen.

Het vervolg

Op 27 maart 2018 hadden we een vervolg op de startbijeenkomst van 31 oktober 2017 met bestuurders, beleidsmedewerkers en professionals van partijen en cliëntorganisaties uit de gehandicaptensector. In het volgende blog meer hierover. Langzamerhand tekent zich steeds duidelijker af welke signalen voor het verdiepend onderzoek in aanmerking komen. Blijf ons volgen.


Team ‘Zinnige Gehandicaptenzorg’


PS. ‘Zinnige gehandicaptenzorg’ wil geen signaal uit de gehandicaptenzorg missen. Geef daarom ook uw signaal aan ons door. Schets ons een zo compleet mogelijk beeld! Reageer onder deze blog of mail naar zzghz@zinl.nl

Krachten richten en bundelen

In ons vorige blog vertelden we dat het team Zinnige gehandicaptenzorg meer dan 250 verbetersignalen heeft opgehaald uit het veld. Deze lange lijst maken we stapsgewijs steeds korter. Waarom eigenlijk? Elke verbetering is toch goed?

Niet alles tegelijk

We willen de aandacht richten op belangrijke verbeterpunten en juist niet versnipperen. Door te focussen op 2 of 3 onderwerpen kunnen we de krachten van de sector bundelen en een verschil maken. Even terug naar de opbouw van het Zinnige Zorg traject.
In de screeningsfase waar we nu zitten hebben we alle verbetersignalen opgehaald. We beoordelen aandachtig ieder signaal om te selecteren met welke 2 of 3 signalen we verder gaan. In de volgende fase van het project, de verdiepingsfase, onderzoeken we samen met de partijen uit de sector hoe de zorg rondom de geselecteerde onderwerpen dan beter kan.

De selectie

Maar hoe kiezen we uit 250 signalen op een zinnige manier díe 2 of 3 onderwerpen waar we verder mee gaan? In onze vorige blog beschreven we hoe we de verbetersignalen hebben gecombineerd die veel met elkaar te maken hebben. Er zijn ook praktische en pragmatische afwegingen. Zo past niet elk signaal binnen de reikwijdte van het Zinnige Zorg traject of de mogelijkheden van het Zorginstituut. Zo kregen we het signaal dat er fraude gepleegd wordt door de indicatie op te hogen voor cliënten met een PGB of in een instelling. Omdat dit signaal niet over de inhoud gaat, kan Zinnige gehandicaptenzorg dit niet verder oppakken.

Nog meer input

Zo hebben we de lijst met 40 signalen teruggebracht tot een voorlopige lijst van 18 geclusterde signalen. Voor alle 18 verwachten we dat er mogelijkheden zijn om betere zorg te realiseren voor cliënten. Daarmee zijn we er nog niet. Zo vragen we klankbordgroepen van interne en externe praktijkdeskundigen wat er nog beter kan aan deze lijst, wat zij de vijf belangrijkste signalen vinden, en waarom. 

Tijdens een bijeenkomst met belangrijke partijen uit de sector, op 27 maart, prioriteren we dit verder tot een lijst van maximaal 3 signalen. De signalen die afvallen, houden wij wel in gedachten. Misschien kunnen we deze later alsnog meenemen. In de gehandicaptenzorg zijn veel aspecten nauw met elkaar verweven.

Nog meer focus

Hoe bepalen we op welke onderwerpen we het verschil kunnen maken? Natuurlijk zijn er een aantal criteria die helpen bij het kiezen van de onderwerpen met grote urgentie en veel verbeterpotentieel. Daar gaat een volgende blog over. Blijf ons volgen.


Team ‘Zinnige Gehandicaptenzorg’


PS. ‘Zinnige gehandicaptenzorg’ wil geen signaal uit de gehandicaptenzorg missen. Geef daarom ook uw signaal aan ons door. Schets ons een zo compleet mogelijk beeld! Reageer onder deze blog of mail naar zzghz@zinl.nl

Gehandicaptensector toont oog voor kwaliteit

Krijgen mensen met een verstandelijke, lichamelijke of zintuiglijke beperking wel de best mogelijke zorg? Of anders gezegd: kan het beter in de Gehandicaptenzorg en op welk gebied?

Wat kan er nog beter?

Met deze vraag bezocht het team ‘Zinnige Gehandicaptenzorg’ alle betrokken partijen. We kwamen bij cliënten en hun vertegenwoordigers, zorg- en brancheorganisaties, koepelorganisaties, wetenschappers en verzekeraars. In gesprekken gaven zij allerlei voorbeelden en schetsten situaties waar de kwaliteit van zorg wel eens te wensen over laat. Incidenten soms, maar vaak ook dagelijkse praktijksituaties. In totaal verzamelden we bijna 250 signalen over de gehandicaptenzorg. Signalen waarmee partijen zelf aangeven dat de zorg voor cliënten nog beter kan.

Waar te beginnen

Om in deze grote hoeveelheid signalen een lijn te ontdekken namen we ieder signaal door. Sommige verbetersignalen werden meerdere keren genoemd, vele overlapten elkaar. Op basis van gemeenschappelijke kenmerken maakten we combinaties. Een paar voorbeelden:

• Signalen over de diagnostiek van verschillende aandoeningen en beperkingen combineerden we tot één signaal: ‘somatisch onderzoek’. 
• Een aantal signalen over lichamelijke klachten en miscommunicatie tussen cliënten en zorgverleners bleken samen te hangen met ‘moeilijk verstaanbaar gedrag’.
• Verschillende signalen over uiteenlopende zorgvragen waren terug te brengen op een tekort aan specifieke kennis bij zorgprofessionals. Die signalen zijn daarom samengevoegd tot ‘kennis en cultuur’.

Natuurlijk waren er ook signalen die op zichzelf staan. Die hebben we apart opgenomen. Met deze eerste doorlichting brachten we de bijna 250 signalen terug tot zo´n 40 verbeterpunten in de Gehandicaptenzorg.

Een sterk signaal

Bij onze inventarisatie in het veld verzamelden we veel verbetersignalen. Het laat zien dat zorgprofessionals in het veld oog voor kwaliteit hebben. Het sterkt ons ook in onze missie. Mensen met een beperking hebben recht op kwalitatief goede zorg. Zorgprofessionals willen die ook bieden.

De volgende stap

Op de lijst met 40 verbetersignalen staan uiteenlopende signalen over diverse zorgvragen met een verschillende impact. In een volgend blog beschrijven we hoe we signalen wegen en selecteren om tot weer een kortere lijst te komen. Blijf ons volgen.

 

Team ‘Zinnige Gehandicaptenzorg’

 

Ps. ‘Zinnige gehandicaptenzorg’ wil geen signaal uit de gehandicaptenzorg missen. Geef daarom ook uw signaal aan ons door. Schets ons een zo compleet mogelijk beeld! Reageer onder deze blog of mail naar zzghz@zinl.nl