Signalen voor betere zorg, uit het leven gegrepen

In onze zoektocht naar mogelijke verbeteringen in de gehandicaptenzorg kijken we altijd naar wat het nu oplevert voor de cliënt. Hierbij gebruiken we zogenaamde client journeys.

Een levensverhaal

Met hulp van client journeys brengen we verschillende fasen en gebeurtenissen rondom een denkbeeldige cliënt in kaart. Dat kunnen kleine dingen zijn, het maken va een afspraak, of grote onderwerpen zoals, het omgaan met een handicap. In de langdurige zorg is zo´n client journey bijna een levensverhaal.

Ervaringsverhalen

Input halen we uit gesprekken met cliënten en behandelaars. Uit verhalen die we tijdens werkbezoeken horen en uit de literatuur. Niet alleen wetenschappelijke literatuur, maar ook persoonlijke verhalen opgetekend in blogs en tweets van ervaringsdeskundigen.

Wat maakt nu echt het verschil?

Aan de hand van client journeys spreken we met partijen over wat er goed gaat, wat (nog) niet en hoe het beter zou kunnen. Het helpt ons te bepalen welke mogelijke veranderingen in de zorg de meeste effect hebben op de cliënt. Zo helpen client journeys ons het cliëntenperspectief voor ogen te houden.

Een voorbeeld: we horen vaak dat betere somatische zorg heel belangrijk is voor mensen met een verstandelijke beperking. In de levensverhalen, zie je dat ook mensen met een verstandelijke handicap gelukkig meestal lichamelijk gezond zijn. De dagelijkse gang van zaken heeft misschien wel veel meer invloed op de kwaliteit van leven. Weten we wel wat voor een cliënt een passende dagbesteding is? En wordt die dan ook geleverd?

Bijdragen aan onze client journeys zijn welkom. Verhalen waaruit blijkt waar het wel goed gaat, wat er niet goed loopt en waar het mogelijk aan ontbreekt. Plaats ze hieronder als reactie op deze blog of mail ze naar zzghz@zinl.nl

Beter laten of beter doen?

Deze week bespraken we in het projectteam de Beter-laten lijst van V&VN. Een lijst verpleegkundige handelingen die in praktijk nog vaak gedaan worden, terwijl bekend is dat ze niet effectief zijn. Sommige zijn zelfs schadelijk voor de cliënt. Verpleegkundigen en verzorgenden vinden bijvoorbeeld dat temperatuur en bloeddruk onnodig vaak worden gecontroleerd. Dat bleek uit een enquête van de V&VN. Het is belastend voor de cliënt en levert geen extra informatie op.

V&VN publiceerde de lijst, omdat ze niet willen accepteren dat er nog handelingen plaatsvinden waarvan inmiddels bekend is dat ze niet effectief zijn. Dezelfde reden eigenlijk waarom we Zinnige gehandicaptenzorg doen.

Ook in de gehandicaptenzorg doet men dingen die niet (meer) effectief zijn. Dingen waar we de cliënt dus niet mee moeten belasten. In de literatuur heet dat overuse: te veel ofwel overbodige zorg. Andersom bestaat er ook underuse ofwel te weinig zorg. Handelingen die wel effectief zijn, worden in de praktijk niet altijd toegepast. Denk eens aan de doorligwonden die mensen met ernstige lichamelijke beperkingen oplopen als ze niet regelmatig hulp krijgen om van houding te veranderen, of als ze geen anti-decubitusmatras hebben. Hoeveel pijn kun je zo bij cliënten voorkomen!

In het project Zinnige gehandicaptenzorg onderzoeken we niet alleen welke zorg we beter kunnen laten, maar ook welke we beter wel zouden moeten doen.
Zou het niet mooi zijn als we zo'n lijst kunnen maken?

Waarvan zou de gehandicaptenzorg sneller verbeteren: van een vaker-doen lijst of van een beter-laten lijst? Wat zou daar dan op staan?

Laat het ons weten, reageer op onze blog of stuur een mail naar zzghz@zinl.nl

Vage ideeën leiden tot concrete verbeteringen, voorbeelden uit de praktijk

Op dit moment voeren we oriënterende gesprekken met partijen over Zinnige Gehandicaptenzorg. Men vindt het lastig om meteen concrete praktijkvoorbeelden te geven voor verbetering van de gehandicaptenzorg. Toch komen in elk gesprek wel concrete voorbeelden naar voren. 

Enkele verbetermogelijkheden

• Beter herkennen en behandelen van lichamelijke problemen
  Mensen met een verstandelijke beperking hebben vaak een eigen manier om aan te geven dat er iets mis is. Begeleiders vinden het lastig om moeilijk gedrag te verklaren. Heeft iemand pijn? Komt het door een verandering in de omgeving, of…?
  Men geeft ook mogelijke oplossingen. Er zou veel vaker gescreend moeten worden. Anderen zeggen dat dit te veel tijd kost en dat begeleiders meer scholing moeten krijgen over lichamelijke problemen. Dan herkennen zij het sneller.
  Wat zou nu goede zorg zijn? Wat weten we hierover uit onderzoek?
• Betere behandeling van psychische stoornissen bij mensen met een (licht) verstandelijke beperking.
  Het is voor een GGZ-behandelaar moeilijk de behandeling aan te passen aan het begripsvermogen van de cliënt. Voor begeleiders in de gehandicaptenzorg is het moeilijk om een psychische stoornis te onderscheiden van gedrag met een andere oorzaak
• Voorschrijven en weer afbouwen van psychofarmaca bij mensen met moeilijk verstaanbaar gedrag.

Verbeterhulp

Na een oriënterend gesprek vroeg een mevrouw: “Ik ben wel vaag gebleven. Hebben jullie er wat aan?” Bovenstaande voorbeelden laten ook duidelijk zien dat goede zorg van heel veel omstandigheden afhangt. De professionals die rond de cliënt en verwanten staan, hebben veel kennis, maar iedere cliënt is anders. Samen moeten zij veel afwegingen maken. Wat zou het mooi zijn als we hen daarbij kunnen helpen!

Verder verkennen

De signalen uit de oriënterende gesprekken vullen we aan met gegevens uit de literatuur. Dit leidt tot korte notities waarin we de mogelijkheden voor verbetering verkennen. Centrale vraag daarbij: Wat levert een mogelijke verbetering op voor de cliënt


Ineke van der Voort – van Beusekom

Projectleider Zinnige gehandicaptenzorg


Ps. Weet jij waar de zorg in praktijk nog beter kan? Misschien ben je ervaringsdeskundige cliënt of verwant, of zie je als professional dat zorgverleners verschillend omgaan met vergelijkbare situaties. Reageer dan hieronder of mail naar zzghz@zinl.nl

We beginnen met jouw inbreng

Elke nacht schreeuwt Johan en bonkt hij met zijn hoofd tegen de muur, steeds vaker ook overdag. Johan is 35 en verstandelijk beperkt. Als hij ook om zich heen begint te slaan, schrijft de arts een antipsychoticum voor. Hij wordt rustiger, maar ook suf en hij blijft met zijn hand tegen zijn hoofd bonken. Drie maanden later, bij een periodieke gezondheidscontrole, blijkt Johan een flinke oorontsteking te hebben. Na een antibioticakuur stopt Johan al snel met bonken. Het kost wel enkele maanden om het verslavende antipsychoticum af te bouwen.

Wat is zinnig?

De zorg voor Johan kon beter. Hij kreeg te veel of de verkeerde zorg: antipsychotica. Maar ook te weinig zorg: met meer diagnostiek was zijn oorontsteking eerder ontdekt. Daarom is het Zorginstituut het zogeheten Zinnige Zorg-traject gestart. We onderzoeken daarin of de verzekerde zorg ook goede zorg is en of die goed geleverd wordt. Op de website van het Zorginstituut wordt het uitgebreid uitgelegd. We hebben er in diverse zorggebieden al ervaring mee opgedaan. Nu starten we in de gehandicaptenzorg.
Op deze plek vertellen we wat we doen en waar we tegen aan lopen.

Het veld is aan zet

We beginnen met gesprekken, met zorgprofessionals, cliënten, wetenschappers zorginstellingen, zorgverzekeraars en collega-overheidsorganisaties. Eerst leggen we uit hoe we met het Zinnige zorg traject de zorg willen verbeteren. We kijken naar activiteiten die er al lopen en die hier op aansluiten. Vervolgens duiken we de inhoud van de gehandicaptenzorg in. Hoe verloopt de zorg in de praktijk, de diagnostiek, behandeling en begeleiding?
Samen buigen we ons over de vraag wat nodig is om nog betere zorg te leveren, aan de cliënt en met de cliënt. Het eerste resultaat is een gezamenlijke longlist van mogelijke verbeteringen in de gehandicaptenzorg.

Volg ons, denk mee en reageer!

We willen zoveel mogelijk signalen opvangen uit de hele gehandicaptenzorg, uit de praktijk. De komende weken spreken we met veel partijen uit de sector. We horen veel, maar misschien missen we ook iets.
Daarom laat ik vanaf nu op deze plek regelmatig zien met wie we praten, wat we doen, waar we staan, wat onze dilemma's en plannen zijn.


Volg mij op deze plek, abonneer je op dit blog. Reacties zijn welkom, hier onder de blog of via zzghz@zinl.nl


Ineke van der Voort - van Beusekom
Projectleider Zinnige gehandicaptenzorg


PS. Kijk ook op de webpagina van Zinnige gehandicaptenzorg voor het trajectoverzicht en de lijst met gesprekspartners.
PPS. De casus van Johan is verzonnen maar gebaseerd op signalen uit de praktijk.

Traject Zinnige gehandicaptenzorg in het kort

Elke burger moet er op kunnen rekenen dat hij of zij goede zorg ontvangt. Niet meer dan nodig en niet minder dan noodzakelijk. Er moeten ook geen onnodige kosten worden gemaakt. Het Zorginstituut onderzoekt samen met partijen of diagnostiek, behandeling en begeleiding cliëntgericht, effectief en doelmatig worden ingezet. We bespreken de bevindingen met zorgprofessionals, cliënten, zorginstellingen, zorgverzekeraars en collega-overheidsorganisaties. Samen bekijken we wat nodig is om de zorg met en voor de cliënt verder te verbeteren en onnodige kosten te vermijden.